آسانسورهای قدیمی معمولا یک موتورخانه آسانسور در بالاترین نقطه ی چاه و یا پایین ترین نقطه ی چاه برای نصب موتور گیربکس آسانسور و تابلو فرمان ، گاورنر و متعلقات لازم دارند. عموما در ساختمانهایی که امکان استقرار موتورخانه آسانسور در بالای چاه آسانسور وجود نداشته باشد یا فضای مستقلی جهت استقرار موتور و تابلو فرمان نداشته یا حتی باعث برهم خوردن زیبایی طراحی بنای ساختمان گردد یا در ساختمانهایی که محدودیت ارتفاع داشته باشند و یا اینکه بخواهند آسانسور در پشت بام توقف داشته باشد . در این حالت موتور داخل چاله زیر سقف و تابلو در کنار بالاترین توقف قرار میگیرد . به این نوع اسانسور ها که فاقد موتورخانه هستند آسانسور MRL و یا اسانسور روملس گویند .MRL مخفف Machine Room Less و اسانسور بدون موتورخانه است . بنابراین تمامی سیستم موتور و سیستم کنترل آسانسور در چاه آسانسور و در اورهد (بالاسری) چاه آسانسور نصب می گردد.
آسانسور روملس به جای موتور گیربکس، از موتور گیرلس استفاده می کند. به همین علت، برخی از کارشناسان این حوزه، این دسته از آسانسورها را "آسانسور گیرلس بدون موتورخانه" نیز معرفی می کنند. استفاده از موتور گیرلس، باعث شده است تا بسیاری از مشکلات و عیوب آسانسور برطرف شوند. به عنوان مثال؛ آسانسور روملس، لرزش ها و تکانه های ناگهانی آسانسورهای معمولی را ندارد و میزان مصرف انرژی آن تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است که این مسئله، مستقیما بر هزینه ها و مخارج ساختمان نیز تاثیر می گذارد.
تاریخچه آسانسور گیرلس بدون موتورخانه MRL
در سال 1996 اولین مدل از آسانسور گیرلس بدون موتورخانه MRL طراحی گردید. به منظور صرفه جویی در فضا، طراحان موتور آسانسور را مستقیماً در بالابر قرار دادند. به مرور زمان آسانسورهای بدون موتورخانه پیشرفت های بیشتری داشتند. و در پروژه های بیشتری مورد استفاده قرار گرفتند. امروزه انواع مختلف آسانسورهای MRL با ظرفیت و سرعت های مختلف طراحی می شوند. و در پروژه های مختلف مورد نصب و راه اندازی قرار می گیرند. موتورهایی که در آسانسور روملس استفاده می شود از نوع آهنربای دائمی هستند. و می توان آن ها را در بالای چاهک آسانسور مورد نصب قرار داد.
مزیت های آسانسور بدون موتورخانه یا روملس
- آسانسور روملس به فضایی برای موتورخانه احتیاج ندارد؛ می توان از فضای اضافه و خالی در بالاترین نقطه ساختمان، استفاده های دیگری را به عمل آورد.
- مصرف انرژی در این نوع از آسانسورها، نسبت به دیگر انواع آسانسور کمتر است.
- حرکت کابین در این نوع از آسانسورها، بسیار آرام، نرم و بدون لرزش است.
- جا به جایی توسط آسانسور روملس، با بالاترین امنیت ممکن صورت می گیرد.
- آسانسور گیرلس بدون موتورخانه به روغن نیاز نداشته و نگهداری و تعمیرات آن تا حدودی ساده تر از اسانسور های موتورخانه دار می باشد. هرچند دسترسی به موتور در این اسانسور ها به مراتب دشوار تر از اسانسور های با موتورخانه است.
معایب آسانسور روملس
- به دلیل وجود قطعات زیاد از جنس فولاد و فلز در ساختار اطراف آسانسور، ممکن است کشیدگی آن ها به هم سر و صدا ایجاد کند.
- به دلیل قرار گرفتن موتور در زیر کابین آسانسور، ممکن است افزایش دما صورت گیرد و این دما به کابین آسانسور نیز منتقل شود.
- طول عمر و دوام آسانسور بدون موتورخانه، نسبت به سایر آسانسور ها کمتر خواهد بود.
سیستم نجات اضطراری در آسانسورهای بدون موتورخانه
در آسانسورهای روملس از دو طریق حالت نجات اضطراری ایجاد می شود. یکی از این روش ها از طریق دستی و روش دیگر به صورت برقی است. در روش دستی ، اهرم ترمز موتور که در فضای تابلو فرمان و سه فاز نصب می شود. و از طریق یک سیم بکسل به پشت موتور نصب می گردد. امکان باز کردن فک ترمز و حرکت آرام کابین به سمت نزدیک ترین طبقه را فراهم می کند. در حالت برقی با نیرویی که از طریق باطری های نجات اضطراری ایجاد می شود. فک ترمز موتور باز می شود. و موتور شروع به فعالیت می کند. در این شرایط کابین مسافران را تا نزدیک ترین طبقه هدایت می کند. آسانسور گیرلس بدون موتورخانه MRL جزء بهترین مدل های آسانسور است. که می توان از آن در بسیاری از پروژه ها استفاده نمود.
استاندارد آسانسور بدون موتورخانه
در آسانسورهای بدون موتورخانه بایستی یک دریچه خروج اضطراری در بالاترین بخش چاهک و یک دریچه برای دسترسی سریع به موتور تعبیه شود. تابلو فرمان این آسانسور ها باید در بالاترین طبقه نصب شود و قرارگیری آن به شکلی باشد تا دید مناسبی به موتور و چاله فراهم سازد. لازم است تا فضای قرار گیری تابلو توسط یک درب به همراه قفل محفوظ شود و برای بستن آن نیازی به کلید نباشد. برای خروج اضطراری مسافران در زمان خرابی اسانسور بدون موتورخانه باید حالت اضطراری فعال شود. حالت اضطراری به دو شکل دستی و برقی بوده که در حالت دستی، با فعال کردن اهرم ترمز، فک ترمز رها شده و آسانسور به آرامی تا نزدیک ترین طبقه حرکت می کند. این اهرم در کنار تابلو فرمان و تابلو ۳ فاز نصب شده و به واسطه یک سیم بکسل به موتور اتصال می یابد. در حالت برقی نیز عملکرد یکسان می باشد، با این تفاوت که باز شدن فک ترمز توسط باطری ups درون تابلو فرمان فعال می گردد.
سخن پایانی
در کنار مزایای بسیاری که آسانسورهای روملس دارد. این نوع از آسانسورها دارای محدودیت هایی نیز هستند. بسیاری از ساختمان هایی که دارای فضای کافی نیستند از این نوع آسانسور برای افزایش رفاه خود استفاده می کنند. همچنین، هزینه های بسیار کم آسانسور روملس نیز یکی دیگر از عوامل مهم استفاده از این آسانسور است. البته، شما نباید بدون تحقیق دقیق در رابطه با این نوع آسانسور، آن را انتخاب کنید!